Referandumdan “Evet” çıktı

Anayasa Mahkemesi ve HSYK’nın yapısını yeniden düzenleyen, 12 Eylül darbecilerinin yargılanmasını engelleyen geçici 15. maddenin kaldırılmasını içeren anayasa değişikliği paketi, askeri darbenin 30. yıldönümüne denk gelen dün yapılan referandum sonucunda kabul edildi.

SP, BBP ve MHP yönetimi ile ters düşmüş ülkücülerden destek alan Ak Parti, istediği sonucu elde etti. 49 milyon 446 bin 369 seçmenin yüzde 77,4’üne denk gelen 38 milyon 285 bin 745 referandumda oy kullandı. Bu oyların 37 milyon 541 bin 793’ü geçerli sayıldı. Seçmenlerin yüzde 57.98’lik bölümüne denk gelen 21 milyon 767 bin 624 kişi “evet” oyu verdi. 15 milyon 774 bin 169 seçmen referandumda hayır oyu kullandı böylece hayırcıların oranı yüzde 42.02’i oldu.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun yarattığı rüzgar, CHP’nin yerel seçimde olduğu gibi özellikle kıyı şeridinden istediği sonucu çıkarmasını ve bazı illerde beklenenden yüksek oranda “hayır” çıkmasını sağladı, ancak milliyetçi kesimin yoğun olduğu illerde, seçmenin MHP’nin propagandasının aksine “evet” demesi, “hayır” blokunun yüzde 42’de kalmasına yol açtı.
Referandum öncesi dikkatler, BDP’nin “boykot” çağrısı nedeniyle katılım oranına odaklanmıştı. Mart 2009’daki yerel seçimde katılım oranı yüzde 85 olarak gerçekleşmişti. Buna karşılık, 22 Temmuz 2007 genel seçiminde katılımın yüzde 84, 21 Ekim 2007 referandumunda ise katılımın dibe vurarak, yüzde 67 olması, referanduma katılım oranı konusunda soru işaretleri yaratmıştı.

BDP’nin Doğu ve Güneydoğu’da istediği sonucu alarak, tabanının sandığa gitmesini engellemesine karşılık, diğer tüm bölgelerde, katılım, bir önceki referanduma oranla yüksek oranda gerçekleşti. Bunun etkisiyle, 12 Eylül referandumunun katılım oranı, 2007’deki referandumdan yüzde 10’luk bir fazlayla, yüzde 77,4 olarak gerçekleşti. 38 milyon 285 bin 745 seçmen sandığa giderek oyunu kullandı. Seçmenlerden yüzde 57.98’i “evet”, yüzde 42.02’i “hayır” oyu verdi. Bu sonuçla, anayasa paketi kabul edilmiş oldu.

Katılımın en az olduğu iller Hakkâri, Şırnak, Diyarbakır, Mardin, Iğdır, Batman olarak dikkati çekti. Hakkâri Yüksekova’da katılım sadece yüzde 1 oranında kaldı. Buna karşılık, bu illerde sandığa giden hemen tüm seçmenlerin “evet” oyu kullanması, “evet” oranlarının yüzde 90’ın üzerine çıkmasını sağladı.

İSTANBUL’DA % 55 ‘EVET’

İstanbul’da sonuç yine Ak Parti’nin istediği gibi oldu. İstanbul’da seçmenlerin yüzde 55’i “evet”, yüzde 45’i “hayır” dedi. İstanbul’da katılım oranı yüzde 73,2’de kaldı. Yüzde 80.5 ile yüksek katılım gösterildiği Ankara’da da sandıktan yüzde 54 “evet”, yüzde 46 “hayır” çıktı. CHP’nin kalesi İzmir’de katılım oranı yüzde 81,6 olarak gerçekleşti. İzmir’de sandıktan yüzde 63 “hayır”, yüzde 37 “evet” çıktı.

Yerel seçimde, Akdeniz ve Ege kıyılarındaki bütün illerde kaybeden Ak Parti, bu illerde yine umduğunu bulamadı. Ege ve Akdeniz sahil şeridindeki tüm kentlerden “hayır” çıktı. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın memleketi Manisa yüzde 50,2 ile kılpayı “hayır” derken, Uşak, Bilecik, Tunceli gibi illerde de sürpriz biçimde “hayır” oyları yüksek çıktı. Toplam 18 il, anayasa paketine “hayır” derken, kalan diğer illerde Ak Parti’nin yüzü güldü. 18 ilde “evet” oylarının düşük oranda olmaması, Ak Parti’nin “biz bütün kentlerde varız” söylemini doğruladı.

Uzmanların yorumlarına göre, “hayır” blokunun yüzde 42’de kalmasında, özellikle MHP’nin kalesi olarak bilinen kentlerde, Orta ve Doğu Anadolu’da umduğu oy oranlarına çıkamaması etkili oldu.

29 Mart 2009 yerel seçimlerinde MHP’nin il genel meclisi sıralamasında birinci parti olarak çıktığı Osmaniye’de yüzde 53 oranında “evet” oranı çıkması dikkati çekti. MHP’nin 2009 yerel seçimlerinde belediye başkanlığını kazandığı Isparta’nın merkez ilçesinde yüzde 59.3, Kastamonu’nun merkez ilçesinde yüzde 56, Gümüşhane’nin merkez ilçesinde yüzde 72.5, Karabük’ün merkez ilçesinde yüzde 64.4 ve Bartın’ın merkez ilçesinde yüzde 55.3 oranında “evet” çıktı.
İl genelinde “evet” oylarının daha fazla çıktığı ancak CHP’nin 2009 yılında merkez ilçe belediye başkanlıklarını kazandığı Artvin’in merkez ilçesinde yüzde 54.4 “hayır”, Sinop’un merkez ilçesinde yüzde 60.7 “hayır” ve Zonguldak’ın merkez ilçesinde yüzde 53.7 “hayır” çıkarken, Giresun’un merkez ilçesinde yüzde 51.6 oranında “evet” çıktı.

ERDOĞAN’DAN 6. ZAFER

29 Mart yerel seçimlerinde DSP’nin kazandığı Ordu merkez ilçesi sınırlarında yüzde 50.4 oranında “hayır” çıkarken, Ordu ili genelinde “evet” oyları yüzde 63.5’i buldu. 29 Mart il genel meclisi seçimlerinde Ak Parti’nin birinci parti olduğu Hatay’da yüzde 52 oranında, Bilecik’te ise yüzde 50.2 oranında “hayır çıkması dikkati çekti. Ak Parti’nin özellikle İç Anadolu’da MHP’yi etkisiz hale getirmesinde, SP ve BBP’den aldığı destekle, MHP’den kopan ülkücülerin verdiği destek etkili oldu. Konya, Kayseri, Yozgat, Çankırı gibi kentlerde, bu nedenle MHP’nin doğal tabanı olarak bakılan orandan bile az “hayır” oyu çıktı.

Başbakan Erdoğan, 2002’den bu yana girdiği 6. oylamadan da galip ayrılırken, dikkatler, propaganda sürecinde mesajı verilen yeni anayasa paketi üzerinde uzlaşma sağlanıp sağlanamayacağına çevrildi. (Milliyet)